Nazwa projektu: Historyczne ścieżki gminy Psary
Termin realizacji: 01.06.-31.11.2021 r.
Realizacja: Gminny Ośrodek Kultury Gminy Psary
Finansowanie: Muzeum Historii Polski - Patriotyzm Jutra 2021
Przyznana dotacja: 34 000 PLN

 

Krótko o projekcie:

 

Nasz projekt służy odkrywaniu, dokumentowaniu i upowszechnianiu wiedzy z zakresu historii Polski w jej lokalnym nurcie na przykładzie gminy Psary traktowanej jako zapomniana “mała ojczyzna”.

 

Tematem projektu uczyniliśmy popularyzację wiedzy o 5 historycznych obiektach,których funkcjonowanie kształtowało lokalną społeczność pod względem kulturalnym i gospodarczym,a których duże fragmenty i małe pozostałości są do tej pory widoczne w przestrzeni architektonicznej gminy.

W celu poznania ich historii, a przez to również historii miejsca, zorganizujemy:

spacery historyczne prowadzone przez lokalnych historyków/historyczki dla mieszkańców/mieszkanek oraz uczennic/uczniów ze szkół podstawowych;poszukiwanie pamiątek przeszłości wraz z ich digitalizacją; interaktywną stronę z mapą i trasami możliwych do przebycia wycieczek, audiobooki;materiały edukacyjne z zakresu edukacji historycznej i regionalnej oraz publikację podsumowującą on-line.

Działania będą kierowane z jednej strony do lokalnej społeczności, a z drugiej poprzez obecność w sieci do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych historią społeczną.

Mamy nadzieję również wzmocnić ruch Archiwistyki Społecznej poprzez zaangażowanie w działania lokalnej grupy pasjonatek i pasjonatów historii.

Ważnym aspektem będzie również dostosowanie materiałów dostępnych w sieci dla osób z niepełnosprawnościami.

 

Miejsca, z którymi będziemy pracować:

1.Klinkiernia Gródków: powstała w 1933 roku dzięki Będzińskiemu Powiatowemu Związkowi Samorządowemu.Lokalizacja zakładu podyktowana była występowaniem w okolicach Gródkowa złóż łupków ilastych.W 1938 roku było tam zatrudnionych 160 pracowników a przy budowie dróg 350 robotników z Gródkowa,Psar,Sarnowa,Goląszki.Do 1939 roku wyprodukowano 16 milionów sztuk klinkieru.Całą produkcję przeznaczano na budowę dróg:z Sosnowca przez Będzin,Siewierz do Częstochowy i dalej w kierunku Warszawy.Od 1973 klinkiernie podporządkowano Zakładowi Płytek i wyrobów Sanitarnych w Czeladzi.Od 1980 do teraz jest tam tartak,który wykorzystuje pozostałe zabudowania i hale do prowadzenia działalności.

2.Kolej wąskotorowa osobowa: Dąbrowa Górnicza Piekło-Brzeziny Śląskie,otwarta w 1915 r. oraz kolej piaskowa czynna od 1912 na trasie Dąbrowa Górnicza Ząbkowice–Sączów wraz z odnogą do wojkowickiej kop. Jowisz - przez Gródków - wybudowaną w czasie okupacji niemieckiej.

3.Klinkierowa architektura wsi Sarnowa: stworzona w latach 1933-1970 jako przykład modernizacji zabudowań wiejskich na kształt miejskiego układu urbanistycznego i jej wpływ na zmianę funkcji wsi z obszarów pogranicznych na lokalny ośrodek komunikacyjny.

4.Dworek w Malinowicach: około roku 1460 Malinowice posiadały trzech właścicieli.Pierwszy drewniany dwór został wybudowany w XVII w,a później był przekształcany w budynki murowane.Dodatkowo w otoczeniu zabudowań znajduje się pomnik przyrody-400-letnia lipa.

5.Historyczne oblicze Dąbia: wał - bioróżnorodność gleb wapiennych, kamieniołomy ( miejsce pozyskiwania budulca domów do lat 70/XXw.), wapiennik ( miejsce wypalania wapna do budowy domów istniały do lat 70-tych XXw.), kapliczka „Pod Dzwonkiem”, krzyż przydrożny z 1921 roku, trasa przełajowa do legendarnego buka.

 

Planowane działania:

Wycieczki:realizowane przez lokalne przewodniczki i lokalnych przewodników: Donatę Łukasik, Teresę Olesińską, Grażynę Polasiak i Jacka Malikowskiego.

-5 wycieczek, po jednej wokół każdego z obiektów dla osób dorosłych
-2 wycieczki dla uczennic i uczniów ze szkół podstawowych z gminy Psary

Mapa i publikacja PDF: na bazie 5 tras wycieczek stworzymy też mapę w wersji elektronicznej wraz z nagranymi oprowadzaniami po trasach w formie audioprzewodników. Dzięki temu będzie można wybrać się w trasę samemu. Wystarczy mieć tylko ze sobą telefon i dostęp do internetu. Trasa wycieczki wraz ze ścieżkami dźwiękowymi będzie dostępna na stronie projektu historia.psary.pl oraz w portalu izi.travel

Strona internetowa historia.psary.pl: wszystkie pamiątki przeszłości zbierane od lokalnych depozytariuszy, mapa, artystyczne fotografie obiektów z tras, audioprzewodniki, teksty historyczne oraz materiały edukacyjne będą opublikowane na specjalnie dedykowanej projektowi stronie: historia.psary.pl. Tam w wolnym dostępie na wolnych licencjach będzie można korzystać z materiałów. Dodatkowo strona, jak i jej zawartość będą dostosowane pod względem dostępności dla osób z niektórymi niepełnosprawnościami.

 

Zespół realizujący projekt:

organizacja zespołu - Magdalena Hak

koordynacja - Agata Hofelmajer-Roś

dostępność - Anna Korpak
promocja - Honorata Grudzień

nagrania - Michał Wyszyński

Lokalni przewodnicy i przewodniczki:

Donata Łukasik

Jacek Malikowski

Teresa Olesińska

Grażyna Polasiak

Partnerzy:

Oddział Zagłębiowski Stowarzyszenia Autorów Polskich,Stowarzyszenie Kobiet “18+”, Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów w Malinowicach, gmina Psary